De geschiedenis van het overhemd

Statussymbool 

Pas zag ik hem weer, die schitterende Caravaggio uit 1593 waarop een jongeman in een wit overhemd een abrikoos schilt. Wat me ineens opviel was de nonchalante kraag en de losse snit die het hemd een moderne uitstraling gaven. Best wel uitzonderlijk voor die tijd, waarin een hemd voornamelijk fungeerde als onderkleding voor mannen.

Ondergoed

Tot ver in de middeleeuwen diende een hemd namelijk als een soort eerste laag om de kostbare overkleding te beschermen tegen zweet en vuil, eigenlijk dus meer als een onderhemd. Het kledingstuk dat over het hoofd werd aangetrokken had geen kraag of manchetten, maar een gat voor het hoofd dat werd gesloten met een touw of veter. De panden waren ook een stuk langer dan nu. Ze werden in de broek gestopt en dienden tegelijk als ondergoed. Om die reden was het dan ook not done om in gezelschap je overhemd te laten zien. Alleen de kraag - je kon kiezen voor een vaste of losse - die vaak uitbundig was versierd, kon worden getoond. Als stof werd meestal linnen gebruikt en soms zijde.

Knoopsluiting

In de 18e eeuw veranderde de functie van het overhemd, het werd niet meer alleen als onderkleding gebruikt. De kraag groeide uit tot enorm grote proporties en was versierd met borduursels en kant. Later werd de kraag weer wat kleiner. Halverwege de 19e eeuw kreeg het overhemd eindelijk een wat elegantere vorm en werd de knoopsluiting geïntroduceerd. Pas na de eerste wereldoorlog werd het overhemd met een volledige knoopsluiting aan de voorkant populair. Vanaf dan gaat de ontwikkeling snel, ook omdat de stoffen steeds fijner worden, er verschillende mode-invloeden ontstaan en de handel zijn intrede doet.

Sociale klasse

Voor de meeste mensen is het witte overhemd een vanzelfsprekend basisstuk in hun garderobe. Maar dat is niet altijd zo geweest. Nog niet zo lang geleden was een wit overhemd een statussymbool. Het liet zien tot welke sociale klasse de drager behoorde. White collar (witte boorden) voor de managers en blue collar, (blauwe kragen) voor de arbeiders. Die tijd is voorbij. Vandaag de dag zegt een wit overhemd vooral iets over de stijl of smaak van de drager, maar niets meer over de sociale status. Je kunt ook kiezen voor een blauw overhemd of een zwart overhemd.

 

CARAVAGGIO,_A_boy_peeling_fruit_(1593) (1)